Konya'daki 'Zafer Meydanı' ismini nereden aldı? İşte kimsenin bilmediği detaylar!

Araştırmacı Yazar Ömer Tokgöz, Konya’da 96 yıl önce Zafer Bayramı’nın nasıl kutlandığını anlattı. Kutlamalar hakkında detaylı bilgiler veren Ömer Tokgöz, Zafer Meydanı’nın da ismini nereden aldığını gazetemize özel açıkladı.

‘ZAFER ÇEŞMESİNDEN ALDI’

Konya’nın merkezinde bulunan Zafer Meydanı’nın adını nereden aldığını aktaran Tokgöz, “Milli bayramlar, Türk Milli Mücadele dönemi günlerinin birer yadigârlarıdır. 19 Mayıs, 23 Nisan, 30 Ağustos tarihleri Türk milletinin Anadolu'da bağımsızlık ve hürriyet mücadelesinin en önemli aşamalarını oluşturur. Millî Mücadele dönemini en çok özetleyen bu tarihler millet ve devlet bütünleşmesinin temel göstergeleridir. Konya'da, kazanılan zafer sonucunda bu günlerin anısına Zafer Çeşmesi yaptırıldı. Halen Zafer Meydanı’na isim veren çeşmenin aktif olarak hizmet veriyor.” diye aktardı.

‘ZAFER TÜRK MİLLETİNİN OLDU’

Tokgöz, sözlerini şu şekilde sürdürdü; “Özellikle Osmanlı Devleti'nin son zamanlarından Cumhuriyet dönemine kadar Anadolu insanının 1908'ten itibaren aralıksız 15 yıl Trablusgarp Cephesi, Balkan Savaşları, birinci dünya savaşı ve Yunan işgalinden kurtuluş, Fransız işgalinden ve Rusya'nın işgalinden kurtuluş için birçok cephelerde mücadele edip binlerce şehit ve gazi ile yüzlerce sakat insan verdikten sonra sevince bayram etmesi ve özgürlüğünü kazanan Türk milletinin ve bağımsızlığını kazanan devletimiz için en doğal haktır. Türk milleti tarihin bu döneminde adeta şehit ve gazi olmak üzere vatan savunmasına koşarak giderken bu vatan topraklarını bir daha vatan kılmak için tüm fertleri ile malını ve canını hiçe sayıyordu. ‘Ya istiklal ya ölüm’ düsturuyla çıkılan bu yolda zafer Türk milletinin olmuştur.

TBMM başkanı ve başkomutan Mustafa Kemal'in başkomutanlığında yapıldığı için Başkomutanlık Meydan Muharebesi adıyla da bilinen Büyük Taarruz'un başarıyla sonuçlanmasından sonra Yunan orduları İzmir'e kadar takip edilmiş; 9 Eylül 1922'de İzmir'in kurtarılmasıyla Türk toprakları Yunan işgalinden kurtulmuştur. İşgal birliklerinin ülke sınırlarını terk etmesi daha sonra gerçekleşse de, 30 Ağustos sembolik olarak ülke topraklarının geri alındığı günü temsil eder. İlk kez 1924 yılında Afyon'da Başkumandan Zaferi adıyla kutlanan 30 Ağustos günü, Türkiye'de 1926'dan beri Zafer Bayramı olarak kutlanmaktadır. 30 Ağustos Zafer Bayramı ilk kez 1926 yılında resmi devlet törenleri ile tüm yurtta kutlanmıştır.”

‘SAVAŞIN YAPILDIĞI YERDE KUTLANMIŞTIR’

Tokgöz, yapılan kutlamalardan bahsederek şu sözlerle yer verdi; “30 Ağustos günü ilk kez zaferden bir yıl sonra Afyon’da Mustafa Kemal’in katılımıyla savaşın yapıldığı yerde kutlanmıştır. Atatürk, 30 Ağustos Başkumandan Zaferi’nden ‘30 Ağustos Muharebesi, Türk Tarihi’nin en mühim bir dönüm noktasını teşkil eder. Millî tarihimiz çok büyük ve çok parlak zaferlerle doludur. Fakat Türk Milleti’nin burada gerçekleştirdiği zafer kadar kesin sonuçlu ve bütün tarihe, yalnız bizim tarihimize değil, cihan tarihine yeni akım vermekte kesin etkili bir meydan muharebesi hatırlamıyorum.’ diye bahsederek bu zaferin millî tarihimiz için ne denli önemli olduğunu vurgulamıştır. 30 Ağustos’un millî bayram olarak kutlanması ile ilgili kanun Müdafaa-i Milliye Vekâleti tarafından hazırlanmıştır. 3 Şubat 1926’da Zafer Bayramı Kanunu ile kabul edilmiştir. 1926'dan itibaren Atatürk anıtı önünde yapılan ihtiram duruşu, istiklal marşı okunması ve resmi tören sonrasında valilik binasında il idare amirleri ve eşrafın valilik makamını tebrikatı yapılırdı.

Protokolün bayramlaşması sonrasında 1926-1932 yılları arasında milli bayramlar olarak 30 Ağustos Zafer Bayramı valilik önünde kutlandığı gibi Alaattin tepesi önünde de kutlanmıştır. Özellikle 1928 yılı ve 1934 yılında yapılan fotoğraflar Zafer Bayramının coşku içinde Alaattin tepesi önünde kutlandığını göstermektedir.”

‘ALAADDİN TEPESİ ÖNÜNDE VE ÇEVRESİNDE KUTLANMIŞTIR’

Özellikle tarihi fotoğrafları araştırdığını ve milli bayramlara ait tarihi fotoğrafların arşivlediğini belirten Araştırmacı Yazar Ömer Tokgöz, bu konuda dört önemli fotoğrafın bulunduğunu açıkladı.

Tokgöz, yapılan kutlamalardan bahsederek; “Konya'da milli bayramlar 1933 -1960 yılları arasında Alaaddin Tepesi önünde ve tepe etrafında tören geçidi ile kutlanmıştır. 1960-73 yılları arası yeni yapılmış, stadyum önünde ve stadyum içinde geçit töreni olarak yapılmıştır. 1973-1990 yılları arasında ise belediye önünde kurulan protokol çadırı ve Nalçacı Caddesi arasında tören geçidi yapılarak kutlandı. 1990 sonrası zaman zaman İstasyon Caddesi’nde ve Konya Atatürk Stadyumu’nda yapılmaya devam edildi. Halen milli bayramlar anıt önünde saygı duruşu, valilik tebrikatı ve İstasyon Caddesi’nde öğrenci geçidi şeklinde yapılmaktadır. Akşamları fener alayı ile düzenlenmektedir.” ifadelerine yer verdi.

‘YOĞUN BİR KATILIM GÖRÜNÜYOR’

Tokgöz, kutlama detaylarından bahsederek sözlerini şu şekilde sürdürdü;

“30.8.1928 tarihinde Zafer Bayramı Arapoğlu Makasında bulunan Fahrettin Paşa parkı önünde yapılmıştır. Arkada görülen bina 1911 yılında yapılan ve 1922 yılına kadar fasliyette olan Amerikan Dott hastanesidir. Daha sonra Cumhuriyet dönemi Kolordu komutanlığı binası sonra 1960'larda yerine inşa edilen 2.Ordu Binası önü Bayram töreni.

Seyyar kürsüde konuşan kişi 1925-1932 yılları arasında Konya Valisi olan İsmail İzzet bey. Kabri Musalla mezarlığında mülkiye amirleri bölümündedir, ismi bir caddeye verilmiştir.

1934 yılında yapılan 30 Ağustos Zafer Bayramı ise Alaaddin Tepesi önünde yapıldı. Alana zafer takları kuruldu ve bayraklar asılarak tören vaziyeti alındı. Meydana kurulan kürsüde dönemin Valisi İsmail İzzet Bey kürsüye çıkarak halkı selamladı, halkın bayramını tebrik etti. O günlerde çekilen fotoğraf halkın yoğun bir katılım sağladığını gösteriyor dedi.

30 Ağustos 1922'de Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün başkumandanlığında zaferle sonuçlanan Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nin 102. yıl dönümü kutlu olsun. Şehit ve Gazilerimize Allah rahmet eylesin.”

‘ZAFER ÇEŞMESİ YAPTIRILDI’

Araştırmacı Yazar Ömer Tokgöz, Konya Belediyesi tarafından Konya halkına kazanılan Sakarya ve Başkomutanlık muharebeleri anısına yaptırılan Zafer çeşmesi hakkında şu bilgileri verdi:

“Meram ilçesinde, Atatürk Caddesi’nde, Olgunlaşma Enstitüsünün doğusunda, Zafer Meydanı’nda yer alan çeşme, 1340/1924 yılında Millî Mücadele şehitlerinin hatırasına Arapoğlu Makasında, Ferit Paşa Parkı içerisine yaptırılmıştır. Daha sonra şimdiki kız ortaokulu olarak bilinen yere konulmuştur. Birinci ulusal mimari akımı doğrultusunda şahide ve anıt tarzında yapılmıştır. Şahide üzerinde celi sülüs ve rika hatla yazılmış kitabe yer alır. Osmanlı Türkçesi ile yazılan kitabenin okunuşu şöyledir:

Zafer Çeşmesi, İstiklâl Harbi şehîdlerinin rûhuna ithâfen belediyece inşâ ettirilmiştir. 1340”